Sarcopenie: doorbreek de vicieuze cirkel!

nov 1, 2022

Van 7 tot en met 11 november is het de week van de ondervoeding. Diëtist Sigourney Meijer zit in de regionale werkgroep Zorgpad sarcopenie en wil graag de gelegenheid aangrijpen om ondervoeding en sarcopenie onder de aandacht te brengen. Want hoe eerder dit wordt onderkend en behandeld, hoe beter.

BMI zegt niet alles

Sigourney: “Ondervoeding komt echt veel meer voor dan we denken. Het kan bij elk BMI voorkomen. Bij mensen met een hoog BMI is het meer verborgen, maar ook zij kunnen ondervoed zijn en als gevolg daarvan in rap tempo spierkracht en spiermassa verliezen. Als je weet waar je op moet letten, kunnen we allemaal (beginnende) sarcopenie herkennen. Bekijk de signalen hiernaast. 

Signaleer en verwijs door

Ik denk in de eerste instantie aan de zogenoemde ‘eerste ogen’ zoals professionals in de thuiszorg en mantelzorgers. Maar ook voor diëtisten en fysiotherapeuten is het belangrijk dat zij weten hoe je sarcopenie kunt herkennen en hoe je twee simpele testen uit de Sarc-F screening kunt doen (zie hiernaast). Hier heb je geen specifieke spullen voor nodig. Bevestigt de uitkomst van deze twee testjes je vermoeden van sarcopenie? Verwijs iemand dan door naar de Praktijkondersteuner van de betreffende huisartsenpraktijk.

Voldoende eiwitten en beweging

Als je ondervoed bent, niet de benodigde voedingsstoffen binnen krijgt, word je minder actief. Als je minder gaat doen, train je de spieren niet en wordt actief zijn steeds moeilijker, waardoor je nog minder gaat bewegen. Deze neerwaartse spiraal kan doorbroken worden. Goede eiwitrijke voeding én voldoende bewegen gaan daarbij hand in hand. Je spieren trainen zonder de juiste voeding werkt net zo min als goed eten zonder te bewegen, als het gaat om het verbeteren van de spierkracht. Het één kan niet zonder het ander.”

Sarcopenie herkennen

  • Moeite met opstaan (beide handen nodig of hulp van iemand)
  • Vaker struikelen of vallen
  • Trage loopsnelheid
  • Moeite met traplopen
  • Moeite met het openen van verpakkingen/potjes
  • Moeite met het tillen van zware dingen
  • Moeite met activiteiten zoals koken, tuinieren en omkleden
  • Vermoeidheid (snel moe, vaak moeten rusten)

Zelf meten

Twee makkelijk uit te voeren testen uit de Sarc-F screening:

  • Zit-sta-test vanuit stoel
    > 15 sec voor 5x opstaan
  • 4 meter looptest
    loopsnelheid (≤ 0,8 m/sec)

Een sluitende keten van diagnostiek, behandeling en begeleiding, maar ook van preventie, vroege opsporing en zelfmanagement.